Viðskiptaráð ÍslandsBanvænn biti? Lögverndun á íslenskum vinnumarkaði
Flestir vita að hérlendis þarf leyfi frá stjórnvöldum til að starfa við lækningar eða lögmennsku. Færri vita að hið sama á við um kökugerð, skrúðgarðyrkju og klæðskerasníði. Lögvernduðum atvinnugreinum hefur fjölgað verulega og í dag þarf leyfi stjórnvalda til að sinna 173 tegundum starfa á Íslandi.
Lögverndun er ávallt komið á í nafni neytendaverndar en í reynd ber hún mörg einkenni sérhagsmunagæslu. Í krafti lögverndunar geta þeir sem fyrir sitja hækkað verð til viðskiptavina sinna og hindrað aðgengi annarra að sömu störfum. Á sama tíma bendir reynslan ekki til þess að lögverndun leiði til bættrar þjónustu.
Í skoðuninni kemur eftirfarandi fram:
- Lögverndun nær til um 60 þúsund starfa hérlendis, sem jafngildir um þriðjungi allra starfa í landinu, samkvæmt áætlun Viðskiptaráðs.
- Íslendingar eiga Norðurlandamet í lögverndun en hún er bæði víðtækari, meira íþyngjandi og yfirgripsmeiri en í grannríkjunum.
- Lögverndun hækkar verð til viðskiptavina og eykur tekjur þeirra sem fyrir eru í stéttinni en hefur engin áhrif á gæði þeirrar þjónustu sem er veitt.
- Stjórnvöld eru vanmáttug gagnvart þróuninni en tilraun til að endurskoða lögverndun iðnaðarstarfa árið 2012 rann út í sandinn í kjölfar samráðsferlis við fagfélög.
Viðskiptaráð hvetur stjórnvöld til að fylgja erlendum fordæmum og einskorða lögverndun við þær greinar þar sem hún skilar sannarlega ávinningi. Afnám lögverndunar í fjölmörgum atvinnugreinum myndi auka atvinnufrelsi, styðja við markmið stjórnvalda um aukna framleiðni, ýta undir nýsköpun og draga úr kostnaði fyrir bæði neytendur og fyrirtæki.
