Stuðningsstuðullinn hefur aldrei verið lægri
Fjölgun starfa í einkageiranum veldur því að stuðningsstuðull atvinnulífsins lækkar fjórða árið í röð. Stuðullinn stendur nú í 1,1, sem þýðir að fyrir hverja 10 einstaklinga í einkageiranum standa nú 11 einstaklingar utan hans. Viðskiptaráð hefur birt stuðulinn frá árinu 2011 til að meta jafnvægi á milli umsvifa einkageirans og annarra hluta hagkerfisins.
Öflugt atvinnulíf er undirstaða góðra lífskjara. Án verðmætasköpunar einkageirans væri ekki hægt að fjármagna opinbera þjónustu eða velferðarkerfi. Viðskiptaráð hefur mælt getu hagkerfisins til að standa undir hvoru tveggja með stuðningsstuðli atvinnulífsins frá árinu 2011. Stuðullinn mælir jafnvægi á milli þeirra sem starfa í einkageiranum og þeirra sem reiða sig á hann.
Stuðningsstuðullinn sá lægsti frá aldarmótum
Stuðningsstuðullinn mældist 1,1 fyrir árið 2024 og er það fjórða árið í röð sem hann lækkar. Stuðullinn sýnir að fyrir hverja 10 einstaklinga sem störfuðu í einkageiranum árið 2024 voru 11 sem gerðu það ekki, þ.e. gegndu opinberum störfum, í námi, atvinnulausir eða utan vinnumarkaðar t.d. vegna aldurs.
Vegna endurskoðunar Hagstofunnar á vogum og mati á Vinnumarkaðsrannsóknarinnar hafa stuðningsstuðlar síðustu ára tekið breytingum. Þar má nefna að í fyrra reiknaðist stuðullinn 1,3 en eftir endurskoðun Hagstofunnar fellur hann í 1,2.
Stuðullinn lækkar milli ára vegna fjölgunar starfa í einkageiranum. Árið 2024 fjölgaði starfandi í einkageira um 7.987 manns en starfandi hjá hinu opinbera fjölgaði um 813. Þá fjölgaði atvinnulausum um 300 manns og dróst fjöldi utan vinnumarkaðar saman um 592 manns. Vegna skorts á gögnum var fjöldi stöðugilda hjá sveitarfélögum fyrir árið 2024 metinn út frá árunum 2023 og 2025 þar sem gögn liggja fyrir.
Eftir skarpa hækkun stuðningsstuðulsins í kjölfar efnahagshrunsins lækkaði hann samfellt í sjö ár. Stuðullinn fór lægst í 1,16 árið 2017 en fór síðan aftur hækkandi í kjölfarið. Í heimsfaraldrinum hækkaði stuðullinn síðan aftur skarpt, en náði aftur fyrri lægð árið 2023 þegar stuðullinn mældist 1,16. Árið 2024 reiknaðist stuðullinn 1,11 og hefur hann því aldrei verið lægri.
Verðmætasköpun undirstaða velferðar
Verðmætasköpun er undirstaða lífskjara og forsenda þess að hægt sé að veita opinbera þjónustu og tryggja íbúum landsins velferðarþjónustu. Lækkun stuðningsstuðulsins eru jákvæðar fréttir sem þýða að meira sé til skiptanna fyrir íslenskt samfélag. Viðskiptaráð hvetur stjórnvöld til að beita sér fyrir áframhaldandi lækkun stuðulsins með því að bæta rekstrarumhverfi fyrirtækja og hagræða í opinberum rekstri.
Tengt efni
Grunnskólamál: hvað segja tölurnar?
Hvað er í fjárlagapakkanum?
